KOÇU BABA KİMDİR?
İç Anadolu’nun tam kalbinde yer alan Kırıkkale, tarihi boyunca birçok kez evliyalara, kahramanlara ve önemli isimlere ev sahipliği yapmıştır. Hatta bu evliyalar, kendi dönemlerinde önemli işlere imza atmış ve hem Kırıkkale hem de memleket için büyük işler başarmışlardır. Koçu Baba da bu evliyalardan biridir. Kırıkkale’de çok az insan tarafından bilinen Koçu Baba kimdir? gelin birlikte bakalım.
EVLİYA ÇELEBİ, ANADOLU’YA GÖNDERİLDİ
17. yüzyılda, yeniçeriler ayaklanmaya başlamış ve devlete fayda sağlamaktan çok zarar verir hale gelmişlerdir. Öyle ki İstanbul’da büyük karışıklıklar yaşanmaktadır. Dönemin padişahı 4. Murat ise İstanbul’da yaşanabilecek daha büyük karışıklıklara karşın yeni bir başkent alternatifi arayışına girmiştir ve bunun için de Evliya Çelebi’yi görevlendirmiştir. Evliya Çelebi ise olası bir karışıklık sonrası başkent alternatifi olabilecek en iyi bölgenin belirlenmesi için Anadolu’ya doğru yolculuğa çıkmıştır.
TÜRK YURDU ORTA ANADOLU
Evliya Çelebi yaptığı bu gezilerde, Orta Anadolu olarak adlandırdığımız Ankara, Kırıkkale, Kırşehir ve Çankırı illerinin bulunduğu bölgenin başkent için oldukça uygun olduğu kararına varmıştır. Ancak Kırıkkale’yi diğer illerden ayıran, hatta diğer illerin önüne geçiren bir etken bulunmaktadır. Koçu Baba, Evliya Çelebi’nin bir hayli dikkatini çekmiş ve seyahatnamesinde Koçu Baba’ya iki kez yer vermiştir.
KOÇU BABA KÖYÜ
Koçu Baba Köyü’nün özelliklerinden bahseden Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesinde Koçu Baba Köyü için sarf ettiği cümleler şöyledir; “Kalecik kazasında 200 haneli etrak evlerdir. Ama görünürde asla evleri yoktur. Hepsi yer altında oda oda, ahırlı, mutfaklı, sofalı ve misafirhaneli tırkaz (mağara) evlerdir. Bu mahalleye ‘Keskiniçi’ derler ve gayet şenlikli yerdir. Ama bütün evleri yerin altındadır. Ancak birer duman bacaları vardır. Damlarının üstleri çayır, çemenzar, lalezar yerleridir. Kışları çok çok sert olduğundan bu güzel evleri yerin altındadır. Ama Tanrı´nın işi, bir çeşit yumuşak beyaz kesme taştan odaları var ki, sanki kireç ile sıvanmış hanelerdir. Peynir oyar gibi taşı canlarının istedikleri gibi oyup, süslü ve nakışlı evler etmiştir. Her haneye bin adam girse kaybolur. Ama görünürde yapıya benzer bir şey yoktur.”
EVLİYA ÇELEBİ’NİN GÖZÜNDEN ‘KOÇU BABA’
Evliya Çelebi, sadece Koçu Baba Köyü’nden değil, köylünün Koçu Baba’ya duyduğu bağlılık ve sevgiden de etkilenmiştir. Ayrıca Evliya Çelebi, Koçu Baba Türbesi’nin güzelliğinden ve Koçu Baba’ya ait eşyalardan da söz etmiştir. Hatta koçu baba için bir beyit yazan Evliya Çelebi’nin Koçu Baba için satırları şöyledir; “Hazret-i Hacı Bektaş-ı Veli´nin halifelerindendir. Bir zemin üzerinde, bunun türbesinden başka yapı ve güzel tekke yoktur. Bütün fukaraları, yoksulluk erenlerinden Bektaşi tarikatındandır. Mübarek kabrinin dört tarafı çerağdan ve şamdanlar ile süslenmiştir. Ve nefir (boru), davul ve sancağı, zilleri, hırka ve seccadeleri hala kendileri gibi hazırdır. Türkmen taifesi bu sultana gayet inanırlar. Bu köylerde hayli sert kış ve şiddetli sıkıntılar çekip, bu sultanı ziyaret ettiğimiz mahalde hatıra bu beyt gelince yazıldı. ‘Bu tarik üzre Cemi´i ömrümüz oldu heba, Himmetinle Şehr-i Rum´a gidelim Koçu Baba!”
TÜRK-İSLAM TOPRAKLARI
Koçu Baba ile ilgili bilinenler bununla da sınırlı değildir. 1200’lü yıllarda yaşadığı ve Ahmet Yesevi’den eğitim aldığı bilinen Koçu Baba, Hacı Bektaş-i Veli önderliğinde 9 Horasan Ereni ile birlikte Anadolu’ya gelmiştir. Koçu Baba’nın Anadolu topraklarına gelme amacı buradaki anlaşmazlıkları çözmek, savaş ve çatışmaları ortadan kaldırmaktır. Daha da önemlisi bu coğrafyayı, Türk-İslam toprakları haline getirmektir. Ayrıca Koçu Baba, dini ve ilmi bilgilerinin yanı sıra önemli bir savaşçı ve komutandır. Koçu Baba’nın gerçek ismi ise Hasan Ata’dır. Hasan Ata yani Koçu Baba, Selçuklu ordusunda birçok savaşa katılmış ve bu savaşlarda gösterdiği kahramanlıklar sonrası kendisine ‘Koç Baba’ ismi verilmiştir. Koç Baba ismi ise zamanla halk arasında Koçu Baba halini almıştır. Kahramanlıklar sonrası yeni ismini alan Koçu Baba, gerçek bir Türk Alperen’idir.
KOÇU BABA TÜRBESİ
Koçu Baba Türbesi ise, Selçuklu Devleti tarafından Koçu Baba’nın üstün hizmetleri nedeni ile yapılmıştır. Bazı kaynaklarda 14’ncü, bazı kaynaklarda ise 15’inci yüzyılda yapıldığı ifade edilmiştir. Koçu Baba Türbesi, sekizgen planlı bir yapıya sahiptir ve üstü yine sekizgen şekli bir külahla örtülüdür. Türbe içerisinde ise Alevi Şeyhi Koçu Baba’nın sandukası yer almaktadır. Koçu Baba Türbesi, Kırıkkale’nin Balışeyh ilçesi Koçu Baba Köyü’nde bulunmaktadır.
Sonuç olarak, sadece ileri gelenler tarafından detaylı şekilde bilinen Koçu Baba, ölümünden sonra bile Evliya Çelebi gibi önemli isimlerin ve padişahların dikkatini çekmiş, Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşanacak olası bir başkent değişikliğinde İç Anadolu bölgesinin ve Kırıkkale’nin uygun görülmesinde önemli bir rol oynamıştır.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk de Milli Mücadele yıllarında Meclis'i Ankara'ya tesadüf olarak kurmamış, Evliya Çelebi Seyahatnamesinden yola çıkarak, Türk Yurdu Orta Anadolu'da tren hattının olduğu Ankara'da karar kılmıştır.
Burak Çalışkan Özel Haber
