Erdoğan’dan “tedbir” vurgusu
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada doğum oranlarındaki düşüşe dikkat çekerek, "Şimdiden gerekli tedbirleri almazsak, gelecekte çok daha büyük sorunlarla karşılaşmamız kaçınılmaz" ifadelerini kullandı. Bu kapsamda çeşitli sosyal ve ekonomik teşviklerin gündeme alındığı bildirildi.
Evlilik kredisi borçlarına çocuk indirimi
Nüfusu artırmaya yönelik olarak evlilik kredisi kullanan çiftlerin çocuk sahibi olması halinde borçlarının silinmesi ya da azaltılması yönünde yeni bir düzenleme planlanıyor. Ayrıca Meclis’e sunulan kanun teklifinde, en az 3 çocuk doğuran kadınlara KPSS şartı aranmadan memuriyet verilmesi önerildi.
Doğurganlık hızı 1,48'e geriledi
TÜİK verilerine göre 2024 yılında canlı doğan bebek sayısı 937 bin 559 oldu. Ancak toplam doğurganlık hızı 1,48’e düştü. Bu oran, nüfusun kendini yenileme düzeyi olan 2,1’in oldukça altında kaldı. 2001 yılında bu oran 2,38 iken, 2017’den bu yana sürekli bir düşüş trendi izleniyor.
Şanlıurfa zirvede, Bartın en dipte
İllere göre doğurganlık hızında Şanlıurfa 3,28 çocuk ile zirvede yer aldı. Onu 2,62 ile Şırnak, 2,32 ile Mardin izledi. En düşük doğurganlık hızı ise 1,12 çocuk ile Bartın ve Eskişehir’de görüldü. Ankara ve İzmir gibi büyükşehirler de listenin alt sıralarında yer aldı.
Avrupa’da durum daha da vahim
2023 yılı Avrupa Birliği ortalaması 1,38 çocuk olarak kayıtlara geçti. En yüksek oran 1,81 çocukla Bulgaristan’a aitken, en düşük oran 1,06 ile Malta’da görüldü. Türkiye, 2024’teki 1,48 oranıyla AB ülkeleri arasında 9’uncu sırada yer aldı.
Eğitim düzeyi arttıkça doğurganlık azalıyor
Eğitim seviyesinin doğurganlık üzerindeki etkisi dikkat çekici. 2024’te en yüksek doğurganlık oranı 2,65 ile okuma yazma bilmeyen annelerde, en düşük oran ise 1,22 ile yükseköğretim mezunlarında görüldü.
Kentlerde doğurganlık daha düşük
Yeni mekansal sınıflamaya göre, kır bölgelerde doğurganlık oranı 1,83 iken bu oran orta yoğunluklu kentlerde 1,58, yoğun kentlerde ise 1,39 oldu. Bu da şehirleşmenin doğurganlık üzerinde doğrudan etkili olduğunu ortaya koydu.
Ortalama doğum yaşı yükseliyor
2024 yılında annelerin ortalama doğum yaşı 29,3’e yükseldi. İlk doğum yaşı ortalaması ise 27,3 olarak belirlendi. Tunceli, 29,4 yaşla ilk doğum yaşı en yüksek il olurken, Şanlıurfa ve Muş 24,4 yaşla en düşük iller oldu.
İki doğum arası süre de artıyor
Annelerin iki doğumu arasındaki süre 2024’te ortalama 4,7 yıl oldu. Kırklareli 5,4 yıl ile bu sürenin en uzun olduğu il olurken, Şanlıurfa 2,7 yıl ile en kısa sürenin görüldüğü il olarak kaydedildi.
Çoğul doğum oranı %3,3
Geçen yılki doğumların yüzde 3,3’ü çoğul doğum olurken bunların büyük çoğunluğunu ikiz doğumlar oluşturdu. 2024’te doğumların yüzde 41,9’u ilk doğum, yüzde 30,3’ü ikinci doğum, yüzde 16’sı üçüncü doğum, yüzde 11,5’i ise dördüncü ve üzeri doğumlardan oluştu.